Welkom op deze website!

Geen categorie

Deze website werd gestart in oktober 2015
Laatst bijgewerkt en gewijzigd: 24 augustus 2023
Aantal bezoeken:  75.193 (views: 200.892)

Dit zijn mijn laatste publicaties:

JURIDISCH:

AI:
– studentencongres Leidse rechtenfaculteit op 24 mei 2023 AI in de geneeskunde

MEDISCH:

NB: zie ook op deze website het tabblad ‘Overdiagnostiek’!

Welke kwaliteitseisen stellen we aan professionals als artsen, advocaten, rechters en deskundigen?
Hoe is het gesteld met hun kennis en vaardigheden?
Hoe wordt dat getoetst en door wie?

Kernprobleem: onze onwetendheid
De onontbeerlijke grondstof voor probleemoplossers is vanzelfsprekend hun kennis én hun ervaring. Maar wat  die kennis betreft: beschikt de expert wel over de beschikbare noodzakelijke kennis? Het kan ook zijn dat die benodigde kennis er gewoon nog niet is. En als die al wel bestaat, is het maar de vraag of de probleemoplosser inderdaad wetend is – dus over die kennis beschikt.

De cruciale kwestie is: wat maakt nu kennis tot betrouwbare kennis – dat is de kernvraag van de epistemologie. Hoe kunnen we betrouwbare van onbetrouwbare kennis onderscheiden? En: hoe vinden we de kennis die beslist nodig is voor het juist oplossen van een probleem in die reusachtige kennisberg? Hoe passen we die op de juiste wijze toe
Kennis wordt verworven en dat vraagt een gepaste werkwijze, de juiste methodologie voor het produceren van kennis.

De relevantie van al deze vragen is dat het beschikken over en het goed toepassen van de juiste kennis zo bepalend is voor het verkrijgen van de gewenste uitkomsten. We stuiten hierop de  onderschatte kwestie van onwetendheid. Pijnlijk is dat we gewoon niet doorhebben wat we niet weten. Zo stelt Daniël Kahneman: “Onze troostrijke overtuiging dat we de wereld kunnen begrijpen, berust op een  zekere grondslag: ons bijna onbeperkte vermogen om onze onwetendheid te negeren.”
We overschatten onze cognitieve vaardigheden te gemakkelijk omdat we ons gebrek aan relevante kennis niet willen overzien. Wie een kwestie tot een goed einde wil brengen, dient zich daarom qua kennis steeds drie vragen te stellen om zo te proberen om de onwetendheid in kaart te brengen: wat denken we te weten? Wat zouden we moeten weten en wat kunnen we weten?

Voor het zoeken naar de juiste kennis en het adequaat toepassen daarvan hebben we steeds normatieve kaders nodig. Dat zijn de kennisleer, de epistemologie, samen met een beproefde werkwijze, de methodologie. Ook betekenis- en interpretatiekaders zijn onontbeerlijk.  We zullen werkwijzen moeten ontwikkelen, die het optimale resultaat van ons werk opleveren; dat zijn in essentie methodologische kwesties.

Een tweede, essentiële, stap is om buiten de grenzen van de eigen discipline te durven kijken. Hoe kijken die vanuit hun perspectief naar het onderhavige probleem en levert dat aanvullende inzichten? Het recht is een rationele discipline maar dient aangevuld te worden met inzichten uit empirische wetenschappen. Lees bijvoorbeeld eens dit artikel: 2010 EeR Heraclites en Parmenides voor de rechter.

Juist een transdisciplinaire aanpak van problemen levert zo veel meer op. Zie dit artikel: De kennis van de jurist voorbij.

Wordt een uitspraak van de rechter vooral langs juridische of langs wetenschappelijke weg gewettigd? Die vraag is ongeoorloofd want het is een vals dilemma – een denkfout dus. Voor juridisch oordelen geldt dus steeds een dubbele normativiteit: die moeten steeds aan zowel  juridisch-dogmatische als epistemische voldoen. Daarvoor dienen die twee ook vervlochten te worden. Met die problematiek houdt zich de juridische epistemologie (legal epistemology) bezig.

Zie over het onderwerp onwetendheid:

  • Daniel DeNicola, Understanding ignorance. The surprising impact of what we don’t know. MIT Press 2017.
  • Wu K, Dunning D. Hypocognition: Making sense of the landscape beyond one’s conceptual reach. Rev Gen Psychol. 2018;22(1):25-35. doi:10.1037/gpr0000126

Zie over het onderwerp juridische epistemologie:

  • Susan Haack, What’s Wrong with Litigation-Driven Science? An Essay in Legal Epistemology. Seton Hall Law Rev  2013 vol. 38, p.  1053 – 1083 en
  • Georgi Gardiner, Legal epistemology. In: D. Pritchard (editor) Oxford Bibliographies in Philosophy. Oxford: Oxford University Press; 2019. p. 1–52.