Welkom op deze website!

Geen categorie

Deze website werd gestart in oktober 2015
Laatst bijgewerkt en gewijzigd: 27 november 2023
Aantal bezoeken:  79.729 (views: 211.890)

Centrale thematiek van deze website:
Welke kwaliteitseisen stellen we aan het handelen van professionals als artsen, advocaten, rechters en deskundigen? Hoe is het gesteld met hun kennis en vaardigheden? Hoe wordt dat getoetst en door wie?

Kernprobleem: onze onwetendheid
De onontbeerlijke grondstof voor probleemoplossers is vanzelfsprekend hun kennis én hun ervaring. Maar wat  die kennis betreft: beschikt die professional wel over de beschikbare noodzakelijke kennis? Het is mogelijk dat die benodigde kennis er gewoon nog niet is. Maar als die al wel bestaat, is het maar de vraag of de probleemoplosser inderdaad over die kennis beschikt.

Hoe vinden we de beschikbare kennis die beslist nodig is voor het juist oplossen van een probleem in die reusachtige kennisberg? En hoe weten we of dit wel betrouwbare kennis is,  de kernvraag van de epistemologie. En dan nog iets: hoe passen we die op de juiste wijze toe?

De relevantie van al deze vragen is dat het beschikken over en het goed toepassen van de juiste kennis zo bepalend is voor het verkrijgen van de gewenste uitkomsten. We stuiten hierop de  onderschatte kwestie van onwetendheid. Pijnlijk is dat we gewoon niet doorhebben wat we niet weten.
Zo stelt Daniël Kahneman: “Onze troostrijke overtuiging dat we de wereld kunnen begrijpen, berust op een  zekere grondslag: ons bijna onbeperkte vermogen om onze onwetendheid te negeren.”
We overschatten onze cognitieve vaardigheden te gemakkelijk omdat we ons gebrek aan relevante kennis niet willen overzien. Wie een kwestie tot een goed einde wil brengen, dient zich daarom qua kennis steeds drie vragen te stellen om zo te proberen om de onwetendheid in kaart te brengen: wat denken we te weten? Wat zouden we moeten weten en wat kunnen we weten?

Voor het zoeken naar de juiste kennis en het adequaat toepassen daarvan hebben we steeds normatieve kaders nodig. Dat zijn de kennisleer, de epistemologie, samen met een beproefde werkwijze, de methodologie. Ook betekenis- en interpretatiekaders zijn onontbeerlijk.  We zullen werkwijzen moeten ontwikkelen, die het optimale resultaat van ons werk opleveren; dat zijn in essentie methodologische kwesties.

Een volgende essentiële stap is om buiten de grenzen van de eigen discipline te durven kijken. Hoe kijken andere wetenschappers vanuit hun perspectief naar het onderhavige probleem en levert dat aanvullende inzichten?
Zie over het onderwerp onwetendheid in algemene zin:

  • Daniel DeNicola, Understanding ignorance. The surprising impact of what we don’t know. MIT Press 2017.
  • Wu K, Dunning D. Hypocognition: Making sense of the landscape beyond one’s conceptual reach. Rev Gen Psychol. 2018;22(1):25-35. doi:10.1037/gpr0000126

Rechtsgeleerdheid
Het recht is een rationele discipline maar dient voor zowel de waarheidsvinding als het juridisch oordelen aangevuld te worden met inzichten uit empirische wetenschappen. Lees bijvoorbeeld eens dit artikel: 2010 EeR Heraclites en Parmenides voor de rechter.

Juist een transdisciplinaire aanpak van problemen levert zo veel meer op. Zie dit artikel: De kennis van de jurist voorbij.

Wordt een uitspraak van de rechter vooral langs juridische of langs wetenschappelijke weg gewettigd? Die vraag is ongeoorloofd want het is een vals dilemma – een denkfout dus. Voor juridisch oordelen geldt dus steeds een dubbele normativiteit: die moeten steeds aan zowel  juridisch-dogmatische als epistemische voldoen. Daarvoor dienen die twee ook vervlochten te worden. Met die problematiek houdt zich de juridische epistemologie (legal epistemology) bezig.

Zie over het onderwerp juridische epistemologie:

  • Susan Haack, What’s Wrong with Litigation-Driven Science? An Essay in Legal Epistemology. Seton Hall Law Rev  2013 vol. 38, p.  1053 – 1083 en
  • Georgi Gardiner, Legal epistemology. In: D. Pritchard (editor) Oxford Bibliographies in Philosophy. Oxford: Oxford University Press; 2019. p. 1–52.

Dit zijn mijn recente publicaties:

JURIDISCH:

AI:
– lezing op het studentencongres Leidse rechtenfaculteit op 24 mei 2023 AI in de geneeskunde

MEDISCH:

NB: zie ook over kankerscreening op deze website het tabblad ‘Overdiagnostiek’!